ردپای نیکوی کاشانی ها در ساخت مسجد حجتی الندشت

حسینیه و مسجد حجتی الندشت در خیابان عارف ۱۰ یکی از مکان‌های مذهبی قدیمی در محله احمدآباد است. اکثر ساکنان این محدوده اصالتا کاشانی هستند و اوایل دهه ۲۰ به اینجا آمده و ساکن شده‌اند. زمین‌های این محدوده آن زمان بیشتر کشاورزی و باغ بوده است.

هشتاد سال پیش، افرادی همچون سید علی میرنژاد، ماشاءالله سالاری، ماشاءالله و حسین عاکف، ماشاءالله کاشانی نژاد و رضا فرج در زمینی که حدودا هشتادمتر بوده، سنگ بنای اولیه حسینیه و مسجد حجتی الندشت را گذاشتند؛ مسجدی که نمازگزاران روی حصیر آن نماز می‌خواندند و مجلس عزاداری اباعبدالله (ع) را برگزار می‌کردند.

اهالی قدیمی محله بعداز پدرانشان هنوز پای کار مسجد و برنامه هایش هستند و از هیچ کمکی دریغ نمی‌کنند.

مطلب مرتبط مسجد امام‌سجاد(ع) بیش از نیم قرن سابقه دارد

از زیرانداز حصیری تا بنای دوطبقه امروز

بعد از پایه گذاری مسجد توسط بانیان اولیه در دهه ۲۰، فرزندانشان هم پای کار آمدند و در سال‌های بعد با خرید زمین‌های اطراف، مسجد را بزرگ‌تر کردند. آجر به آجر مسجد با دست همین محلی‌ها بالا رفت و همه هزینه هایش را خودشان تقبل کردند.

سیدمحمد میرنژاد که ۷۷ سال دارد، راه پدر را ادامه داده است و می‌گوید: سال ۱۳۳۸ مسجد برای اولین بار بازسازی شد. تا قبل از آن در خانه مرحوم رضا فرج که دیوار به دیوار مسجد بود، برای مراسم آشپزی می‌کردیم. بعداز فوت مرحوم، خانه او را خریدیم و مسجد را بزرگ‌تر کردیم. مسجد همچنان یک طبقه بود با سقف شیروانی، اما هنوز آشپزخانه نداشتیم و برای همین سراغ خانه آقای عاقبتی رفتیم و آنجا برای مراسم، آشپزی می‌کردیم.

به گفته آقاسیدمحمد مسجد بزرگ‌تر شده بود، اما هنوز نمازگزاران و اعضای هیئت حجتی الندشت فضای کافی برای برنامه‌ها نداشتند. می‌گوید: برای همین اواسط دهه ۸۰ با تصمیم هیئت امنا و با کمک محلی‌ها مسجد را خراب کردیم و بنای جدید آن را در زمینی به مساحت ۴۱۵ متر و در دو طبقه ساختیم. زیرزمین برای آشپزخانه، طبقه اول برای آقایان و طبقه دوم برای بانوان درنظر گرفته شد.

هیئتی به قدمت مسجد

ساکنان اطراف مسجد سال‌ها ست که همدیگر را می‌شناسند و در مناسبت‌های مذهبی کنار هم هستند. مهم‌ترین دلیل این همدلی مردم، هیئت حجتی الندشت است که قدمتی هفتادساله دارد. این هیئت تا قبل از بازسازی دوم و بزرگ‌تر شدن مسجد در اواسط دهه ۸۰، از سال ۱۳۳۰ هر هفته جمعه‌ها در خانه یکی از اهالی مراسم برگزار می‌شد.

حسن عاکف، یکی از قدیمی‌ها و مسئول هیئت حجتی الندشت، می‌گوید: اوایل پدران ما سراغ هیئت‌های اطراف می‌رفتند، ولی بعد از مدتی تصمیم گرفتند خودشان دیگ مراسم عزاداری اباعبدالله (ع) را راه بیندازند.

حالا هر جمعه بعد از خواندن دعای ندبه در داخل مسجد مراسم سینه زنی داریم. علت هم این است که تا محرم و صفر سال بعد سینه زنی منظم حفظ شود. این هیئت در همه مناسبت‌های مذهبی در مسجد برنامه دارد، اما برنامه‌های دهه اول محرم به صورت ویژه برگزار می‌شود.

حسن آقا ادامه می‌دهد: جوان تر‌هایی که از محله رفتند و جای دیگر ساکن شدند، برای دهه اول محرم می‌آیند. بعد از برگزاری نماز و سخنرانی و خواندن زیارت عاشورا، مراسم روضه و سینه زنی شروع می‌شود و بعد هم با شام از عزاداران پذیرایی می‌کنیم و همه این امور به همت خود اهالی همچنان پابرجا ست.

روز تاسوعا و عاشورا هم جمعی حدود هزار نفر از محله به سمت حرم مطهر می‌رویم و بعد از زیارت و عرض تسلیت به امام رضا (ع) به مسجد برمی گردیم و از عزاداران پذیرایی می‌کنیم.

ساخت مسجد با کمک خیران و اهالی

محمدرضا عاقبتی، یکی از قدیمی‌ها که مداح مراسم‌ها نیز هست، می‌گوید: ساکنان قدیمی اینجا اکثرا کاشانی هستند و کار‌ها و امور مسجد تا امروز نسل به نسل بین اهالی چرخیده است. زمانی که قرار بود بنای جدید مسجد ساخته شود، همه ما پای کار بودیم. آجر به آجر و سیمانش را خریدیم و روی هم گذاشتیم و به جز خودمان و خیران محلی، مؤسسه یا سازمانی پای کار نیامد.

اواسط دهه ۸۰ با تصمیم هیئت امنا و با کمک محلی‌ها مسجد را خراب کردیم و بنای جدید آن را در دو طبقه ساختیم

غلامعلی محمدی زاده یکی دیگر از قدیمی هاست. او اسم مرحوم مهدی کاملان را می‌آورد که در ساخت بنای جدید مسجد بیش از نود شاخه آهن برایشان فرستاده و بتن سقف مسجد را هم تأمین کرده است.

او می‌گوید: آقای کاملان خودش از نمازگزاران مسجد توفیق بود، اما مسجد حجتی الندشت را هم می‌شناخت و طی صحبتی که هیئت امنا با او داشتند، از کمک به مسجد دریغ نکرد. بقیه اهالی هم در کار‌ها شریک بودند. هر کس هر هنری داشت پای کار می‌آمد، از سیم کشی گرفته تا لوله کشی و بنایی.

حضور پررنگ اهالی در نماز صبح

یکی از ویژگی‌های مهم این مسجد، برگزاری نماز جماعت صبح با حضور عده زیادی از نمازگزاران است. وحید محبی فرد که از نمازگزارن و عضو هیئت امنای مسجد است، به همت و تلاش حجت الاسلام و المسلمین علیرضا کیخائی، امام جماعت جوان مسجد، اشاره می‌کند و می‌گوید: از وقتی که آقای کیخائی امام جماعت مسجد شدند، نماز صبح برپا ست.

علیرضا کیخائی، امام جماعت و فرمانده پایگاه بسیج شهدای الندشت نیز می‌گوید: گروهی در فضای مجازی تشکیل دادم و آنجا از ویژگی‌ها و ثواب برپایی نماز صبح گفتم و حضور اهالی پر رنگ‌تر از قبل شد.

یکی دیگر از ویژگی‌های این مسجد، حضور کودکان و نوجوانان در مراسم گوناگون است که با همت امام جماعت مسجد و همکاری بزرگ تر‌ها میسر شده است.

تمام وقت در خدمت عزاداران اباعبدالله (ع)

اینجا همه با جان و دل، کار‌های مسجد را انجام می‌دهند. محمدعلی سنجری یکی از آن‌ها ست که آشپزی مراسم را برعهده دارد و عضو هیئت امنای مسجد هم هست.

در جنگ دوازده روزه اخیر، خانم‌ها خیلی پای کار بودند و برای نیرو‌های بسیجی که در محله گشت شبانه داشتند،  غذا تهیه کردند

او می‌گوید: پدران ما دست به دست هم دادند و مسجد ساخته شد و بعد هم ما با تلاش آن را بزرگ‌تر کردیم. به لطف خدا آشپزی مراسم را بر عهده دارم و ایام محرم، مسجد خانه‌ام می‌شود تا کاری از قلم نیفتد و امور آشپزی و پذیرایی از عزاداران بدون مشکل پیش برود. ناهار روز تاسوعا و شام شب عاشورا که جمعیت بیشتر است، نیاز به برنامه ریزی و هماهنگی بیشتری دارد ولی خدارا شکر اهالی همه برای کمک می‌آیند و تا به امروز همه چیز خوب پیش رفته است.

فعالیت خودجوش بانوان در امور اجتماعی و فرهنگی

راحله ترابی، چهارسال است که فرمانده پایگاه بسیج خواهران شهیده واعظی است که در همه مناسبت‌های ملی و مذهبی برای بانوان برنامه دارد. برگزاری کلاس‌های آموزشی در حوزه خانواده، حلقه صالحین، جلسات قرآن و همچنین برپایی اردو‌های مختلف سیاحتی و زیارتی از دیگر اقدامات این تشکل است.

ترابی می‌گوید: در جنگ دوازده روزه اخیر، خانم‌ها خیلی پای کار بودند و برای نیرو‌های بسیجی که در محله گشت شبانه داشتند،  غذا تهیه کردند.

به گفته او بانوان اینجا همیشه به صورت خودجوش و بدون اینکه از آن‌ها درخواستی شود، خودشان پای کار می‌آیند.

راحله‌خانم می‌گوید: خانم‌ها در امور خیر همکاری می‌کنند و در فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی پیش‌قدم هستند. آنها هر‌چند ماه یک‌بار جهیزیه و سیسمونی زوج‌های جوانی را که به کمک نیاز دارند، در حد توان آماده می‌کنند.

* این گزارش شنبه ۲۱ تیرماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۰۹ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.